Kaartseries Database

Op geoplaza.vu.nl/mapseries kunt u een nieuwe toevoeging aan VU Geoplaza vinden: een online database voor kaartseries. Vooralsnog kunt u hierin informatie vinden over de bladen van de Waterstaatskaart van Nederland. De database is een inventarisatie van het bezit van de Universiteitsbibliotheek VU, maar dient ook als een zo compleet mogelijk overzicht van alle bladen van de Waterstaatskaart die ooit verschenen zijn.

De Kaartseries Database beoogt niet een bibliografie met uitgebreide titelbeschrijvingen van de kaartbladen te zijn. Er zijn enkel een aantal kenmerken die op het blad zijn weergegeven vastgelegd waarmee het mogelijk is een kaartblad uniek te identificeren.

In de toekomst willen wij meer (Nederlandse) series toevoegen aan de database om zo een unieke bron te worden met gegevens over deze kaartseries.

De database is relationeel, bovenstaande afbeelding geeft daar een schematische weergave van:

• Bladen (sheets) behoren bij een specifieke set (een serie en/of editie).
• Van bladen bestaan er een of meerdere exemplaren (copies) in het bezit van een instelling (library).
• Van die bladen kunnen gedigitaliseerde versies (electronic_versions) bestaan…
• …en die kunnen op hun beurt weer een bron zijn van vector- of rasterdatabestanden.

Ontstaan

De kaartseriesdatabase is ontstaan naar aanleiding van een project van Spinlab en Rijkswaterstaat waarbij bladen van de Waterstaatskaart van het gebied rondom Amsterdam zijn gevectoriseerd (zie deze Story Map). Daarbij zijn ook de exemplaren van de Waterstaatskaart in de collectie van de Universiteitsbibliotheek geïnventariseerd door student Onur Kose (zie: UB nieuwsbericht). 

Van de Waterstaatskaart bestond al een overzicht: Kartobibliografie van de waterstaatskaart (1865-1991), een digitale versie van dit document is te vinden op de website van Rijkswaterstaat: Word Document

Bij de inventarisatie zijn een aantal verschillen ten opzichte van de kartobibliografie vastgesteld, mede daarom willen we de inventarisatie en bijgewerkte bibliografie delen met onderzoekers en andere belangstellenden.

VU Geoplaza maakt gebruik van Open Data en wil daar aan bijdragen, dus we proberen de data FAIR (Findable, Accessible, Interoperable & Re-useable) aan te bieden: als een online raadpleegbare database. De data kunnen ook in verschillende formaten gedownload worden. 

Gebruikte gegevens Waterstaatskaart

Als basis hebben we gebruik gemaakt van het Word Document van Rijkswaterstaat dat inhoudelijk hetzelfde is als de Kartobibliografie. We hebben de volgende stappen genomen bij het invoeren van de informatie over de bladen.

1. Conversie van het Word document naar CSV.
2. Inlezen van de resulterende data in de database.
3. De gegevens van de UB VU inventarisatie (een Excel document) samenvoegen met de data uit de bibliografie. Dat wil zeggen het toevoegen van exemplaren aan de bladen, maar ook een aantal toevoegingen en correcties op de data.
4. Koppelen van de afbeeldingen op de webserver van Rijkswaterstaat (link) als elektronische versies van een onbekend exemplaar. Ook hieruit kwamen een aantal toevoegingen en correcties voort.
   NB Vermoedelijk zijn de originelen ondergebracht bij het Nationaal Archief, zie inventarisnummer 2.16.5151

De toevoegingen en grote wijzigingen ten opzichte van de kartobibliografie kunt u zien door te zoeken op “bibliografie”, link

We hebben ons beperkt tot het invoeren van informatie die op het kaartblad vermeld staat, zonder verdere interpretatie.

Gebruik  

De kaartdatabase toont standaard alle bladen behorende bij de geselecteerde kaartserie (nu alleen nog de Waterstaatskaart).

Lijst met bladen

De lijst toont gegevens van de betreffende bladen uit onze database:

• Jaar van Uitgave: als het jaar van uitgave niet expliciet vermeld is op het blad wordt dit getoond met vierkante haken.
• Set: in geval van de Waterstaatskaart is dit de Editie.
• Exemplaren: het aantal exemplaren van dit blad in de database.
• Bladtitel: een naam samengesteld uit het nummer met voorloopnul en de titel, bedoeld om te kunnen sorteren.

Klik op de bladtitel om naast de bladgegevens ook de gegevens van de bijbehorende exemplaren te zien. 

Exemplaargegevens

Mochten er gedigitaliseerde versies van het blad beschikbaar zijn dan worden deze getoond in de viewer. Als er meerdere afbeeldingen zijn kunnen de pijltjes bovenin de viewer gebruikt worden om te bladeren. 

Filter

U kunt de lijst filteren:

– Op basis van een zoekactie, dit is een full-text search door alle velden, u kunt dit gebruiken om bijvoorbeeld op bladtitel of uitgever te zoeken.
Voorbeelden:
alle bladen met vermelding top. bur
alle bladen met vermelding middelburg

– Op jaar van uitgave, selecteer een periode met behulp van de schuif. Bijvoorbeeld
alle bladen verschenen tussen 1900 en 1910

– Op set, in geval van de Waterstaatskaarten komt dit overeen met de verschillende edities. Vink een of meerdere aan om de resultaten te beperken.
bladen behorende bij editie 3

– Op exemplaargegevens. Vink opties aan om de resultaten te beperken. Bijvoorbeeld:
bladen alleen in het bezit van de VU

Sorteren

U kunt de lijst op een aantal manieren sorteren, de opties wijzen zich vanzelf.

Exporteren

U kunt de gefilterde lijst met bladen downloaden als CSV (te openen in Excel) en als Word document. Voor wie verder de data wil gebruiken is de data ook in JSON-formaat beschikbaar, deze ingang kunt u ook als API gebruiken.

De data zijn beschikbaar onder een CC-BY-SA licentie.

Toekomst

Meer series

Wij zijn druk bezig met het afronden van de inventarisatie van de collectie Rivierkaarten, die zullen wij op korte termijn als tweede serie toevoegen. Het is ook onze bedoeling om de gegevens van een eerdere inventarisatie van de Topographische en militaire kaart van het Koningrijk der Nederlanden (TMK) in de database op te nemen.

Bladgrenzen & ruimtelijk zoeken

Van de Rivierkaarten en TMK zijn de bladgrenzen digitaal beschikbaar. We streven er naar functionaliteiten toe te voegen waarmee deze series ruimtelijk doorzoekbaar worden middels een online kaartviewer.

Van de Waterstaatskaart zijn helaas alleen van de 5e editie bladgrenzen beschikbaar. Mocht u de beschikking hebben over bestanden met bladgrenzen van de Waterstaatskaart, dan horen wij dat graag!

Bibliotheken

De kaartseries database bevat nu alleen informatie over de exemplaren van de Universiteitsbibliotheek VU en gedigitaliseerde exemplaren van Rijkswaterstaat. Wij staan open voor andere bibliotheken en instellingen die hun bezit toe willen voegen aan de database.

Referenties

• Hoofs, J. and Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat (2002) Kartobibliografie van de waterstaatskaart (1865-1991). Delft: Meetkundige Dienst, Afd. IEBD.